CHUYỂN HƯỚNG MỚI CHO PHÁT TRIỂN KHU CÔNG NGHIỆP Ở TỈNH PHÚ THỌ

Qua hơn 20 năm thực hiện triển khai và phát triển các khu công nghiệp của tỉnh Phú Thọ (nói riêng) và, khu chế xuất, khu công nghệ cao, các khu kinh tế của khẩu của cả nước (nói chung) trong xu thế hội nhập kinh tế quốc tế như hiện nay ở mỗi quốc gia phải không ngừng đổi mới, thúc đẩy sự phát triển nền kinh tế của mình nhằm theo kịp và chủ động hội nhập với nền kinh tế toàn cầu. Xuất phát từ đặc trưng của nền kinh tế Việt Nam, Đảng và Nhà nước đề ra chiến lược phát triển kinh tế phù hợp, từng bước thực hiện công nghiệp hoá hiện đại hoá đất nước. Trong tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, việc xây dựng cơ sở vật chất, kỹ thuật và phát triển công nghệ ngày càng hiện đại đóng một vai trò quan trọng, tích cực vào tăng trưởng kinh tế của mỗi tỉnh, một quốc gia trong khu vực; tuy nhiên việc phát triển các khu công nghiệp có thể dẫn đến các tác động tiêu cực về môi trường như: Ô nhiễm, biến đổi khí hậu; cạn kiệt tài nguyên thiên nhiên, vấn đề lao động và ảnh hưởng cộng đồng. Chính vì lý do đó với mục tiêu giảm biến đổi khí hậu và giảm ô nhiễm môi trường đang diễn ra một cách nhanh chóng và rộng khắp, các nước trên thế giới đưa ra những sáng tạo có tính đột phá đó là hình thành các Khu công nghiệp sinh thái.

 Tại sao nói Khu công nghiệp sinh thái vì ở đó các công ty có thể hợp tác với nhau và kết hợp với nhau làm giảm thiểu ô nhiễm môi trường, giảm thiểu chất thải; chia sẻ tài nguyên một cách có hiệu quả nhằm phát triển và để đạt được các mục tiêu phát triển bền vững về kinh tế, xã hội, bảo vệ môi trường và cải thiện chất lượng môi trường, chống biến đổi khí hậu.Việc hình thành Khu công nghiệp sinh thái là sự kết hợp giữa phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường một cách hiệu quả và tuần hoàn;thực tế đã cho thấy một số nước trên thế giới áp dụng mô hình phát triển Khu công nghiệp sinh thái như Trung Quốc, Nhật Bản (họ đã triển khai từ những năm 1990, họ đã xây dựng được các mục tiêu, tiêu chí để thực hiện “kinh tế tuần hoàn” ở Trung Quốc và “nhà máy sinh thái” ở Nhật Bản. Bởi vì, họ đã thấy được ưu thế về tiềm năng,cải thiện đượccơ sở hạ tầng, đạt hiệu quả cao trong sản xuất sạch hơn, đạt nhiều lợi ích trong thu hút đầu tư nước ngoài, đạt tiêu chí kinh tế tuần hoàn.

Từ năm 2010, Tổ chức Phát triển Công nghiệp Liên hợp Quốc (UNIDO) đã thực hiện hỗ trợ các nước đang phát triển chuyển đổi các khu công nghiệpsang mô hình khu công nghiệp sinh thái bằng việc lồng ghép và nâng cao việc áp dụng hiệu quả tài nguyên và sản xuất sạch hơn (RECP) của Tổ chức đối với các doanh nghiệp trong khu công nghiệp, góp phần vào sản xuất và tiêu dùng bền vững, xây dựng cơ sở hạ tầng có khả năng chống chịu, thúc đẩy công nghiệp hóa bao trùm và bền vững. Dự án “Triển khai sáng kiến khu công nghiệp sinh thái hướng tới mô hình khu công nghiệp bền vững tại Việt Nam" do Bộ Kế hoạch và Đầu tư cùng với Tổ chức Phát triển Công nghiệp của Liên Hợp quốc (UNIDO) thực hiện từ năm 2014.Dự án có mục tiêu thúc đẩy quá trình chuyển giao, triển khai và nhân rộng các công nghệ và các giải pháp sạch nhằm giảm thiểu rác thải độc hại, phát thải khí nhà kính cũng như các chất gây ô nhiễm nguồn nước và quản lý tốt hóa chất tại các khu công nghiệp thí điểm. Các doanh nghiệp trong các khu công nghiệp tham gia dự án được hỗ trợ cung cấp các thông tin về chuyển giao công nghệ mới nhất và tư vấn các giải pháp sản xuất sạch hơn qua đó giúp hỗ trợ các doanh nghiệp tận dụng tối đa đầu vào nguyên liệu thô, sử dụng năng lượng hiệu quả hơn, sử dụng tiết kiệm nước cũng như đảm bảo an toàn về sử dụng hóa chất và quản lý nước thải. Nhưng cũng phải nói đến những khó khăn, thách thứckhi chuyển hướng sang mô hình khu công nghiệp sinh thái như sau:

Thứ nhất:Nhận thức và kỹ năng để thưc hiện các giải pháp hiệu quả tài nguyên sản xuất sạch hơn.

Thứ hai:Khó khăn trong thực hiện cộng sinh công nghiệp

Thứ ba:Thiếu nguồn tài chính hỗ trợ các doanh nghiệp trong đổi mới công nghệ

Thứ tư:Nguồn nhân lực để áp dụng các công nghệ mới

Việc chuyển hướngkhu công nghiệp sinh thái là đón đầu cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, đối với các khu công nghiệp mới, nên xây dựng thành các khu công nghiệp sinh thái ngay từ đầu trên cơ sở lợi thế, điều kiện và khả năng thực hiện. Qui hoạch các khu công nghiệp sinh thái cần chú trọng được xây dựng và quản lý dựa trên nguyên tắc sinh thái công nghiệp và cộng sinh công nghiệp, bao gồm: Quy hoạch phát triển công nghiệp, quy hoạch không gian và đất, kế hoạch đầu tư và tài chính.Chuyển hướng mô hình khu công nghiệp sinh thái nhằm đón đầu cuộc cách mạng công nghiệp 4.0; là một bước tiến mới để tạo ra giá trị công nghiệp bền vững hơn. Mô hình chủ yếu tập trung vào kết nối, tự động hóa, kết hợp sản xuất và vận hành thực tế với công nghệ kỹ thuật số thông minh, dữ liệu lớn để tạo hệ sinh thái được kết nối tốt hơn và tổng thể hơn cho các công ty tập trung vào sản xuất và quản lý chuỗi cung ứng. Bước tiến này là sự đóng góp quan trọng cho sự bền vững về môi trường, xã hội và kinh tế.Điều này có thể thực hiện được thông qua quá trình triển khai theo hướng áp dụng mô hình cộng sinh với quản lý cơ sở dữ liệu được số hóa, áp dụng hiệu quả tài nguyên và sản xuất sạch hơn với quy trình ra quyết định ở mức độ số hóa. Đây là sự hợp lực giữa con người và máy móc với mục đích tối ưu hóa sự sử dụng nguồn lực về nguyên vật liệu, năng lượng và các quá trình ra quyết định trong sản xuất…

Để tiếp cận và phát triển mô hình Khu công nghiệp sinh thái toàn cầu nhằm góp phần thay đổi về cơ cấu kinh tế và lợi ích cho môi trường sống. Với vị trí địa lý là tỉnh trung du miền núi, nằm ở trục trung tâm của các tỉnh miền núi phía Tây Bắc của Việt Nam.Đại hội Đảng bộ tỉnh Phú Thọ lần thứ XVII đã xác định rõ mục tiêu: “Chủ động nắm thời cơ tranh thủ xây dựng các dự án đầu tư để phát triển những cơ sở sản xuất công nghiệp mới, hình thành khu công nghiệp tập trung và đầu tư cơ sở hạ tầng vào khu vực này để thu hút, đón nhận đầu tư của các doanh nghiệp trong và ngoài nước" vào tỉnh Phú Thọ nói riêng và nước Việt Nam nói chung.

Nguồn: Phòng Kế hoạch & Môi trường